Dwoje doktorantów: Dominik Czernia z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie (Zakład Magnetyzmu Molekularnego NZ37) oraz Joanna Michałowska z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu opracowało kalkulator, który pozwała oszacować wpływ, jaki na ograniczenie pandemii COVID-19 ma noszenie maseczek. Kalkulator można znaleźć i za darmo wypróbować na stronie omnicalculator.com.
Kalkulator wykorzystuje wyniki badań naukowców m.in. z Uniwersytetu San Francisco, Uniwersytetu Oksfordzkiego oraz Akademii Nauk Republiki Czeskiej, w których wykazano, że zwiększenie liczby osób używających maseczek o odpowiednej zdolność filtracji może obniżyć tzw. podstawową liczbę odtwarzania Ro koronawirusa, tj. średnią liczbę osób, którym osoba zarażona przekazuje wirusa. Z kolei znajomość liczby Ro pozwala przewidywać szybkość rozwoju epidemii, w tym liczbę nowych zakażeń oraz zgonów wraz z upływem czasu.
Autorzy kalkulatora wbudowali w swoje narzędzie listę dostępnych maseczek wraz z ich skutecznością filtracji cząstek wyznaczoną doświadczalnie w innym artykule naukowym. Okazuje się, że maseczki chirurgiczne sprawdziły się w 75%, a bawełniane maseczki potrafią być skuteczne w około 80%, szalik zaś lub apaszka mają zdecydowanie mniejszą skuteczność na poziomie 62%. Skuteczności te są wyznaczone przy założeniu, że maseczka jest w dobrym stanie i jest czyszczona lub wymieniana po dłuższym użytkowaniu.
Kalkulator został stworzony w przystępny sposób, tak aby uświadomić jak najszerszemu gronu odbiorców, że ich zachowania mają istotny wpływ na ograniczenie skutków pandemii i ocalenie życia wielu ludzi. Indywidualny wynik, który można otrzymać z kalkulatora, opatrzony jest odpowiednim komentarzem oraz wykresem obrazującym konsekwencje braku noszenia maseczek. Ważną obserwacją jest, że aktualnie obliczona liczba Ro = 2.5 dla Polski może zostać zredukowana poniżej 1 (powodując wygasanie epidemii) już dla maseczek o skuteczności powyżej 40% pod warunkiem, że wszyscy będą je nosić. Autorzy kalkulatora tym samym zaznaczają, że noszenie maseczek na ustach i nosie jest niezwykle istotne i może ochronić noszącego jak i ludzi przebywających w jego otoczeniu.
Sukces doktorantów odbił się szerokim echem w polskich mediach, m.in. w:
Warto zaznaczyć, że powstała również angielska wersja kalkulatora, o której wielokrotnie wspomniano, np. w Popular Mechanics.